mandag 18. november 2013

Med beina på bakken

Eg har den siste tida hamna i nokre samtaler som har hatt utgangspunkt i nokre negative uttalelser om Den norske kyrkja. Uttalelser som at den er i ferd med å køyre seg sjølv og menneskene som høyrer til i den i grøfta. At den ikkje har noko innhald, og i alle fall ikkje kan gje nokon retning for livet deira. Eg stiller meg undrande til dette. Det handlar jo om meg også desse uttalelsane og det er ikkje slik eg kjenner Den norske kyrkja. Eg har difor behov for å fortelle litt av mi trushistorie.


I sommar var eg på Muse-konsert. Det var ein herlig konsert, som Muse-konsertar brukar å vere. Eg stod der, i lettare ekstase over drivande bass og heftige trommer, og skulle til å løfte hendene i glede, då eg plutselig kjende at det var ein bevegelse eg ikkje greidde. Ikkje fordi det var fysisk vanskelig, men fordi det er ein bevegelse som rommar så mykje meir enn ekstasen over god musikk for min del. Det var ein bevegelse som gjorde meg fysisk kvalm.

Eg har i ei lang periode av livet mitt gått i ulike menigheter som ikkje er umiddelbart like
Den noske kyrkja i sin liturgi. Der forkynninga har vore ransakande og følelseslada og lovsangen har vore prega av dyktige musikere. Mange har opplevd meg lede lovsang - med lukka auger og løfta hender. Og det var heilt ekte. Det var der eg var. Og eg trivdes der lenge...



Men for fire år sidan var eg tom. Eg forstod ikkje heilt at eg hadde gått på akkord med meg sjølv. At eg hadde gitt og gitt, og aldri fått igjen på ein måte som passa meg. Eg gjekk i samanhengar som elska fram alle følelsane ein skal ha. Der ein snakka om å elske som ein følelse ein måtte framkalle, ein følelse som ein kan jobbe for å få. Der ein bygde opp forventingar til at ein skulle føle Anden og kjenne at ein lever i Guds nærhet 24-7.

For kvar gong eg var på møte vart eg meir og meir frustrert. Eg følte ingenting anna enn at der var ingenting. Å løfte hendene i lovsang vart tyngre og tyngre... og til slutt var det i det heile tatt virkelig lite fristande å gå på gudsteneste.

La meg vere tydelig med ein gong: Det var ikkje nødvendigvis noko gale i det som vart forkynt. I alle fall ikkje meir enn det er kvar som helst ellers - alle som forkynner kan jo ha ein dårleg dag. Men det var noko med at det vart brukt eit språk som gjorde Gud framand for meg. Altså handla det om mottakaren av bodskapen og! Og det handlar om enkeltmenneske sine måtar å uttrykke seg på. Eg har sagt mykje dumt opp gjennom tidene, og burde heilt sikkert bedt om unnskylding dobbelt så mange gonger som eg har gjort det!


Men eg kom til eit punkt der eg fekk nok, søkte på nye jobbar, og fekk ein i Den norske kyrkja. Folkekyrkja. Kyrkja som i følge dei miljøa eg vanka i var så veldig ute og køyre. Kyrkja som eg i den siste tida har høyrt mykje negativt om, fordi den vågar å ta tak i teologi som er vanskelig og jobbe seg gjennom den - og som kanskje ikkje kjem ut med dei svart-kvitt løysingane som ein del meiner dei burde komme med. Og som faktisk har rom for at ein kan vere uenig i teologiske spørsmål, så lenge det ikkje går på det aller vesentlige.

Å begynne å jobbe der trur eg redda trua mi.

Då akutt og alvorleg sjukdom ramma i nærmaste familie vart eg møtt med anklage då eg var i ei av byen sine frimenigheter, og ikkje greidde å følge gangen i gudstenesta deira. Eg trengte berre å få vere. Det var det ikkje rom for. Eg måtte vere ein aktiv deltakande part. Eg vart og møtt med formanande ord om at eg burde få orden i prioritetane mine, og møte opp på gudstenestene, sjølv om dei som sa det visste at det var tøffe tak i familien. Eg opplevde meg som eit hår i suppa. I folkekyrkja fekk eg berre vere og eg vart møtt med omsorg, til og med av menneske som ikkje visste kven eg var ein gong.


Seinare var eg på ei gudsteneste ein annan plass, og i ei av frimenighetene, fordi nokon eg kjende skulle spele der. Dei snakka varmt og inderlig om at dei var så opptatt av å sjå dei som kom, at alle som kom inn skulle få kjenne på kjærleiken Gud hadde gitt dei. Ingen helste på meg då eg kom. Eg og ei anna som heller ikkje brukar å gå der sat på ei rad heilt for oss sjølve. Vi fekk i det minste god plass. Og då dei ut i gudstenesta ba folk som hadde smerter noko plass reise seg slik at dei rundt fekk be for dei, så tenkte eg at det skadar jo ikkje å få litt forbønn for den ankelen eg hadde skada. Ingen av dei som gjekk i menigheta ba for ankelen min. Men ho som ikkje gjekk der, ho gjorde det. Men om du spør meg om eg kjende på kjærleiken dei snakka så varmt om, så gjorde eg ikkje det frå dei som gjekk der. Eg følte meg framangjort og utanfor. Eg har ikkje noko ønske om å henge ut denne menigheta, derfor forblir den namnlaus, men eg har opplevd fleire som går i denne og liknande samanheng uttale seg om Den norske kyrkje som ei fortapt kyrkje utan verken visjonar eller varme.

Men då eg var på gudsteneste i domkyrkja opplevde eg at menneske såg meg, smilte til meg og til og med helste på meg. Liturgien er kanskje gamaldags og høgkyrkjeleg, salmane litt tamme i rytme- og bass-seksjonen, men det var ein plass eg kjende meg velkomen. Det var og ein plass der eg fekk ta del i fellesskapet og ikkje trengde å føle noko som helst. Eg var velkommen uansett dagsform, oppmøtefrekvens og eg trengde ikkje å synge på salmane ein gong om eg ikkje ville.
I tillegg ga liturgien meg ord for både sorg og glede - eg kunne delta uten at å prestere. Noko så befriande!


Eg har sagt det før: eg har møtt svært mykje tru i kyrkja mi. For det er det den er, Den norske kyrkja. Den er kyrkja mi. Eg har fått møte tru som gjerne er litt lågmelt og enkel - så enkelt at det er truverdig. Og her har eg fått lov å sjå at det handlar ikkje om dagsforma mi, eller kva eg føler. Eg kan få kvile i at eg er i Guds hender 24-7. Eg treng ikkje føle det. Eg treng berre velge å vere der. Eg treng ikkje løfte hender for å vise at eg er dedikert, men eg kan få lov å gjere det dersom eg ønsker det.

Eg trur Gud har gitt oss ulike kyrkjer fordi vi som menneske er ulike. Vi har ulike måtar å kommuniserer på. Og kanskje har vi og ulike måtar å kommunisere på i ulike faser av livet? For eg stortrivdes med å løfte hendene i lovsangen. Det var ingen som tvinga meg til det, sjølv om eg av og til kjende på forventinga om at ein burde gjere det dersom ein var med i anden. Eg skal vere den første til å seie at dette var meir ei forventing som eg følte på, enn ei forventning som var uttalt.

Det er fort gjort at fordi nokon gjer ting på ein annan måte enn hos oss, så blir det sett på som "feil". Eg har vore på ei reise gjennom ulike måtar å gjere ting på, og eg vil ikkje seie at noko av det er feil så lenge fokuset og hjertet har vore på rett plass. Men nokre ting har skapt forventingar som har ført til at fokuset har vorte feil. At det plutselig har handla meir om korleis ein gjer ting enn kvifor ein gjer det. Eg finn fridom i å kunne følge liturgien i Den norske kyrkja. Kanskje ein dag føler eg det er rett for meg å løfte hendene igjen under lovsongen. Kanskje ikkje. Eg trur uansett at Gud tek i mot både klage- og takkesongen min. Eg trur han høyrer både velformulerte, sjølvkomponerte bønner, ferdigformulerte liturgiske bønner og både dei sterke og dei svake hjertesukka.


Det eg ser når eg ser tilbake på mi reise er at eg var så opptatt med å få hovudet inn i himmelen, at eg heldt på å miste bakkekontakten fullstendig. Altfor mykje vart tolka i eit åndelig lys. Men eg har fått sjå at det handlar om å vere menneske - eit heilt menneske. Eg har funne kvile i Joh. 1, 14. Eg har funne min plass i den verdsvide kyrkja, ein plass der eg kjenner at eg har beina på bakken. Ein plass som gjer at eg er trygg nok til å ønske dei som uttrykker seg på ein annan måte enn meg i tru og tilbedelse all mulig velsigning! Og det er faktisk ein god plass å ha beina!




Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar